پایگاه فرهنگی رایحه فرهنگي، اجتماعي، تاريخي، سیاسی
Related Articles
گروه سیاسی-رجانیوز: برنامه گفتگومحور و چالشی «ثریا» با موضوع «گفتگوی بی‌پرده مدافعان و منتقدان برجام» چهارشنبه شب 27 دی ماه سال 1396 روی آنتن شبکه یک سیما رفت. با توجه به اینکه برجام یکی از مهم‌ترین پرونده‌های سیاست خارجی تاریخ ایران بوده است و در روز سه‌شنبه 23 تیر ماه سال 1394/ 14 جولای سال 2015 این توافق‌نامه بین ایران و 1+5 به امضا رسید و در 27 دی ماه همان سال/ 17 ژانویه سال 2016 روز اجرای آن پس از تعهدات ایران است، در سالگرد دو سالگی اجرای برجام عوامل «ثریا» بر آن شدند تا برنامه این هفته را به بررسی نقاط ضعف و قوت و دستاوردهای این تجربه و درس‌هایی که برای آینده می‌توان از آن گرفت با حضور دو تن از مدافعان و منتقدان برجام اختصاص دهند. بیان مستنداتی از گفته‌های مقامات امریکایی و اروپایی و موافقان برجام توسط منتقد آن از بخش‌های جالب توجه این برنامه بود.
در این برنامه با حضور مهدی رحمانیان مدیرمسئول و صاحب امتیاز روزنامه شرق و سید یاسر جبرائیلی کارشناس اقتصاد سیاسی، محسن مقصودی مجری ـ کارشناس و داریوش چیوایی مجری دوم به ارزیابی تحقق وعده‌هایی در خصوص برجام، نقاط قوت و ضعف این توافق و راهکاری برای بی‌اثرسازی تحریم‌ها پرداخته شد.
روحانی: در روز اجرای توافق تمامی تحریم‌ها حتی تحریمهای تسلیحاتی، موشکی و اشاعه‌ای هم به صورتی که در قطع‌نامه بوده است لغو خواهند شد
پیش از آغاز گفتگو کلیپی از خوشحالی و نظرات مثبت مردم در مورد امضای برجام، حذف کامل تحریم‌ها و رونق گرفتن بازار کسب و کار و گزیده‌ای از صحبت‌های روحانی، رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه «در روز اجرای توافق تمامی تحریم‌ها حتی تحریمهای تسلیحاتی، موشکی و اشاعه‌ای هم به صورتی که در قطع‌نامه بوده است لغو خواهند شد» پخش شد.
مقصودی در ابتدای برنامه پیرامون برجام تصریح کرد: بیش از چهار سال است فرآیند برجام اتفاق افتاده و مسیر طی شده منجر به امضای این توافق‌نامه، تجربه بسیار مهمی برای ملت ایران و حاوی نکات و درس‌های فراوانی است که امیدواریم گفتگوی امشب به تصمیم‌گیری‌های آینده مسئولین کشور در این روند کمک کند.
مجری کارشناس برنامه اشاره کرد: با توجه به اینکه رحمانیان بیش از پانزده سال مدیر مسئول و صاحب امتیاز روزنامه شرق ـ یکی از روزنامه‌های جریان‌ساز کشور است ـ و جبرائیلی هم سال‌ها معاون خبرگزاری فارس بود، هر دو مهمان این هفته از فعالان رسانه‌ای هستند و چه بسا بهتر است قدری به رسالت فضای رسانه‌ای پرداخته شود. ضمن اینکه لازم است چندین برنامه به بررسی نقش رسانه‌ها در قضیه برجام اختصاص داده شود.
وی از رحمانیان پرسید، به نظر شما پس از دو سال از اجرایی شدن برجام، چه میزان از آن انتظاراتی که شما داشتید و وعده هایی که داده شده بود که در تیترهای روزنامه شما هم بود، محقق شده است؟
رحمانیان در پاسخ گفت: مهم‌ترین سئوال این است که «چرا برجام؟» یعنی چرا به سمت امضای تفاهم‌نامه‌ای با قدرت‌های جهانی راجع به قضیه هستهای رفتیم؟
وی افزود: طی ده سال از سال 1382 مذاکرات بی‌نتیجه هستهای برقرار بود.
مدیر مسئول روزنامه شرق علت بی‌نتیجه ماندن این مذاکرات را نقش منفی امریکا دانست و مطرح کرد: امریکایی‌ها حاضر نبودند صنعت غنی‌سازی و آب سنگین ایران را بپذیرند، چون هر کشوری که این دو صنعت را داشته باشد هر زمان که اراده کند می‌تواند به بمب هستهای دست یابد.
وی اظهار کرد: زمانی که حسن روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور بودند تلاش‌هایی با کشورهای اروپایی شد تا توافقی شکل بگیرد و در شرف نهایی شدن بود که با مخالفت امریکایی‌ها توافق به امضا نرسید.
صاحب امتیاز روزنامه شرق به تلاش و موفقیت امریکا در اجماع جهانی علیه ایران در دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد اشاره و خاطرنشان کرد: در آن مقطع پرونده ایران از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد برده و ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل شش قطع‌نامه علیه ایران صادر و ایران تهدیدکننده صلح و امنیت جهانی قلمداد و در آن برهه گسترده‌ترین و بدترین تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال و برنامه هستهای ما به مدت نامحدودی طبق مصوبه شورای امنیت تعلیق شد.
وی در ادامه به تحریمهای آن دوره پرداخت و گفت: نفت، بانک مرکزی و سایر بانک‌هایمان تحریم شدند، ارزش پول ملی به رقم وحشتناکی سقوط کرد و دلار از زیر هزار تومان به بالای 3500 تومان رسید. عبور تورم از مرز 40 درصدی و کاهش 60 درصدی صادرات نفت و رسیدن به زیر یک میلیون بشکه هم از دیگر تبعات تحریم‌ها بود.
رحمانیان اضافه کرد: البته در این مدت ایران در صنعت هستهای به توفیقاتی دست یافت و چنانچه تحریم‌ها را تحمل می‌کرد می‌توانست بمب هستهای بسازد. ضمن اینکه ایران به علت قوانین داخلی مصوب مجلس شورای اسلامی، استراتژی مصوب شورای عالی امنیت ملی و فتوای مقام معظم رهبری هیچ‌گاه به دنبال بمب هستهای نبوده است.
وی تذکر داد: ادعای امریکایی‌ها مبنی بر اینکه ایران می‌خواهد به بمب هستهای دست یابد و باید جلویش را بگیریم نامربوط بود.
مدیر مسئول روزنامه شرق با اشاره به شرایط منطقه‌ای در آن مقطع افزود: فراگیری جنگ داخلی، تروریسم و خونریزی در برخی کشورهای منطقه از یک طرف و باور جبهه متحد صهیونیسم و نئوکان های امریکا، اعراب تکفیری به رهبری عربستان و حتی منافقین از طرف دیگر مبنی بر اینکه با استمرار چنین وضعیت و بحران‌هایی جمهوری اسلامی ایران دچار مشکلات داخلی و منطقه‌ای می‌شود و از پا در می‌آید.
وی بیان ساخت: مردم در انتخابات سال 1392 به دیدگاه‌های حسن روحانی در خصوص هستهای رأی دادند و دولت معتدلی تشکیل شد.
مقصودی در واکنش به اظهارات رحمانیان دو باره سئوالش را تکرار کرد: آیا به آنچه که در باره برجام تبلیغ می‌شد رسیده‌ایم؟
رحمانیان: اگر نگوییم در پیشابرجام در چه موقعیتی بودیم نمی‌توانیم راجع به پسابرجام قضاوت کنیم
رحمانیان در پاسخ به این سئوال تأکید ورزید: اگر نگوییم در پیشابرجام در چه موقعیتی بودیم نمی‌توانیم راجع به پسابرجام قضاوت کنیم. نمی‌توانیم مقطعی از تاریخ را نادیده بگیریم و وارد مقطع دیگری شویم.
وی در ادامه صحبتهایش خاطرنشان کرد: تغییرات در کابینه اوباما و مکاتبه اوباما با مقام معظم رهبری باعث شد حاکمیت جمهوری اسلامی با تیزهوشی هر چه تمام‌تر در کنار مذاکرات چندجانبه‌ای که با قدرت‌های جهانی داشت وارد مذاکره برجام شود.
صاحب امتیاز روزنامه شرق اضافه کرد: گفتگوی مستقیم ما با امریکا در برجام مؤثر بود.
وی به ارجاع پرونده هستهای ایران از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه در ورود به برجام به عنوان اتفاق مهمی اشاره کرد و گفت: پیام این امر تبدیل شدن پرونده هستهای ایران از حالت امنیتی به حالت سیاسی است. این موضوع در جهان هم پذیرفته شد. خوشبختانه تیم بسیار حرفهای و توانمند در گفتگو و مذاکره روی این پرونده کار کردند.
مقصودی ضمن تشکر از رحمانیان سئوال خود را از جبرائیلی پرسید.
جبرائیلی گفت: معتقدم برجام دستاوردهای قابل توجهی دارد. با برجام ملت ما به تجاربی رسید که با غیر برجام بدان‌ها نمی‌رسید.
جبرائیلی: برجام آزمون نسبت گفتمان لیبرال با منافع ملی است
وی با بیان اینکه برجام آزمون نسبت گفتمان لیبرال با منافع ملی است، تأکید کرد: از 30 سال پیش جریان لیبرال به بهانه حل مشکلات کشور دنبال مذاکره مستقیم با امریکا بود.
این کارشناس اقتصاد سیاسی با ارجاع به فرمایش رهبری در خصوص اصرار برخی مسئولین برای مذاکره با امریکا اظهار کرد: مقام معظم رهبری با وجودی که می‌دانستند مذاکره با امریکا بی‌فایده و بی‌نتیجه است، اما برای کسب یک تجربه ملی مذاکره را پذیرفتند. الان این تجربه گران‌قدر به دست آمده است.
وی انحراف در مبانی و سیاسی‌کاری در رویکرد را دو ایراد اساسی برجام دانست و توضیح داد: انحراف در مبانی اعتماد به امریکا و خیال ارتباط دوستی و رابطه برد ـ برد با امریکایی که دشمن است و نوعی خوش‌بینی نسبت به امریکاست. روحانی گفته بود برویم با کدخدا صحبت کنیم. این خیال که می‌شود با امریکا، کدخدای اروپایی‌ها صحبت و مسئله را حل کرد.
جبرائیلی: هدف اعلام‌شده تحریم‌ها ایجاد تقابل بین مردم و حاکمیت و تغییر رژیم در ایران است
جبرائیلی در واکنش به گفته رحمانیان در خصوص اجماع امریکا و وضع تحریمهای گسترده علیه ایران شرح داد: این اجماع و تحریم‌ها در دوران دولت سابق اتفاق نیفتاد و بعد از فتنه 88 رخ داد. هدف اعلام‌شده تحریم‌ها هم ایجاد تقابل بین مردم و حاکمیت بود.
وی افشا کرد: با وقوع فتنه 88 و ریختن مردم با دروغ تقلب در انتخابات به خیابان‌ها، دوستان لیبرال رحمانیان به رئیس‌جمهور امریکا نامه نوشتند که حالا زمان وضع تحریم‌هاست. قطع‌نامه 1929 بعد از فتنه 88 علیه ما صادر و اجماع جهانی علیه ایران از آن دوران ایجاد شد.
کارشناس اقتصاد سیاسی اظهار کرد: مقام ارشد سازمان سیا در مصاحبه با واشنگتن‌پست اذعان کرد هدف تحریم‌ها تغییر رژیم در ایران است. قضیه هستهای و ساخت بمب هستهای توسط ایران، حقوق بشر و… بهانه است و آنها بهتر از هر کس دیگری می‌دانستند ایران به دنبال بمب هستهای نیست. بعد از فتنه 88 زمینه مناسبی فراهم شد تا تقابل بین مردم و حاکمیت را از طریق اعمال تحریم‌ها گسترده کنند.
وی اعتقاد داشت: همان‌طور که امریکا هستهای را بهانه کرد تا ما را تحریم کند، لیبرال‌های ایرانی هم تحریم‌ها را بهانه کردند تا به آرزوی 30 ساله‌شان مبنی بر مذاکره با امریکا برسند و رسیدند. نتیجه این مذاکره پیش روی ماست.
جبرائیلی در خصوص ارجاع پرونده هستهای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه تصریح کرد: پرونده به اداره «خلع سلاح» وزارت امور خارجه منتقل شد و این اداره متولی برجام و مذاکرات بود. پیگیری پرونده در اداره «خلع سلاح» این وزارتخانه یعنی پذیرش اتهامات طرف مقابل. همچنانکه وقتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی PMD (ابعاد نظامی احتمالی در برنامه‌های هستهای) را گزارش داد لیبرال‌ها سکوت کردند.
وی سیاسی‌کاری در رویکرد برجام را با بیان این وعده روحانی که «سانتریفیوژها باید بچرخند و زندگی مردم نیز باید بچرخد» تبدیل مسئله ملی به رقابت سیاسی دانست و افزود: شروع این امر از سال 1392 و ایام انتخابات بود. سیاسی‌کاری سمّ است.
کارشناس اقتصاد سیاسی به سیاسی‌کاری ظریف هم اشاره کرد و گفت: وزیر امور خارجه کشورمان در شورای روابط خارجی امریکا اعلام کرد برای اینکه در داخل رأی بیاوریم و پیروز شویم مجبوریم این توافق را انجام دهیم. شورای روابط خارجی امریکا این فیلم را منتشر ساخت. ضمن اینکه ظریف قبلاً همین مطلب را به البرادعی گفته و فیلمش هم منتشر شده است.
رحمانیان در رد گفته جبرائیلی اظهار کرد: ظریف این موضوع را تکذیب کرده است.
جبرائیلی در تأیید اظهارات خود به فیلم منتشرشده از این سخنان از سوی شورای روابط خارجی امریکا استناد و تصریح کرد: آنچه که منتشر شده و در دسترس ماست این فیلم است و نمی‌دانیم در جلسات خصوصی چه حرف‌هایی رد و بدل شده است.
وی از رحمانیان پرسید: چرا امریکایی‌ها باید به یک طیف سیاسی در ایران امید ببندند و این طیف سیاسی از این امید خبر داشته باشد و برود بگوید اگر می‌خواهید من روی کار باشم کمک کنید توافقی را امضا کنیم؟
جبرائیلی: جریان سیاسی خاصی در ایران روی امید امریکا به او سرمایه‌گذاری کرد
کارشناس اقتصاد سیاسی در ادامه افزود: آن امید همین وضعیت امروز برجام است که جریان سیاسی خاص در ایران روی آن سرمایه‌گذاری کرد و به امریکا گفت من سر کار بیایم به نفع‌ات هست. نفع، دادن امتیاز نقد و گرفتن وعده‌های نسیه است.
مقصودی در واکنش به صحبت‌های دو مهمان برنامه اعلام کرد: بحث‌های سیاسی در اینجا خیلی موضوعیت ندارد و هدف بررسی تحقق اهداف وعده داده شده در رفع تحریمهای اقتصادی در برجام و تغییر در معیشت مردم است.
مقصودی: در فضای رسانه‌ای تبلیغ می‌شد راهکار حل مشکلات اقتصادی لغو تحریم‌ها و برجام است
مقصودی گفت: در زمان مذاکرات هستهای در فضای رسانه‌ای این‌گونه مطرح شد که مشکلات اقتصادی کشور به تحریم‌ها برمی‌گردد و راهکار لغو تحریم‌ها برجام است. حالا که دو سال از اجرای برجام گذشته این راهکار تا چه حد جواب داده است؟
رحمانیان در مخالفت با اظهارات جبرائیلی در خصوص فتنه 88 بیان کرد: در هر مبحث و حوزه‌ای در کشور و جهان اسلام بلافاصله آن را به حوادث سال 1388 ربط می‌دهید.
وی خطاب به جبرائیلی تأکید کرد: اگر قرار باشد در حوادث سال 1388 متهمی برجسته شود، او رئیس‌جمهور محبوب شما، احمدی‌نژاد است. چرا به کارهایی که آن مدت می‌کرد توجهی نمی‌کنید؟
جبرائیلی در واکنش به عبارت «رئیس‌جمهور محبوب شما» از رحمانیان پرسید: رئیس‌جمهور محبوب ما کیست؟ از کجا فهمیدید او رئیس‌جمهور محبوب ماست؟
رحمانیان پاسخ داد: شما در فارس برایش سینه می‌زدید.
جبرائیلی تصریح کرد: زمانی که شما سکوت کرده بودید، فارس بزرگ‌ترین منتقد احمدی‌نژاد بود.
رحمانیان در رد این گفته جبرائیلی به نقل از روحانی که «امریکا کدخداست» اظهار کرد: روحانی چنین حرفی نزد و اگر بتوانید چنین سندی را رو کنید همه حرف‌هایم را پس می‌گیرم. روحانی خطاب به اروپایی‌ها گفت شما که می‌گویید کدخدا امریکاست ما می‌رویم و با امریکا صحبت می‌کنیم. ایشان قبول ندارد امریکا کدخداست، اما اشاره‌اش به اروپایی‌ها بود. با این اوصاف اگر اتهامی که به ظریف می‌زنید از جنس اتهام به روحانی باشد قابل پذیرش نیست.
وی اذعان کرد: نمی‌خواستم وارد این بحث‌ها شوم و قصد داشتم به سیر قضایا بپردازم و جلو بیایم و نهایتاً مطرح کنم حالا چه باید کرد.
مدیر مسئول روزنامه شرق در ادامه بحث خود یادآور شد: در نهایت با 1+5 ـ که به نوعی جهان را نمایندگی می‌کردند و قدرت‌های اصلی جهان بودند ـ به توافقی رسیدیم.
وی برجام را توافق برد ـ برد دانست و اعتقاد داشت: زیرا گمان امریکا و قدرت‌های جهانی بر این بود که ایران به دنبال ساخت بمب هستهای است. از نظر آنها برد محسوب می‌شد، اما از دید ما چنین نبود، چون دنبال بمب هستهای نبودیم. برد ما، کأن لم یکن شش قطع‌نامه شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ما به‌واسطه یک قطع‌نامه در مورد ما بود.
جبرائیلی در واکنش به ادعای رحمانیان سئوال کرد: آیا قطع‌نامه 2231 علیه ما نیست؟
رحمانیان تصریح کرد: ما ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل بودیم.
وی در پاسخ به این پرسش جبرائیلی که «آیا الان ذیل این فصل از این منشور نیستیم؟» گفت: در حال حاضر نیستیم.
صاحب امتیاز روزنامه شرق پیرامون دیگر دستاوردهای برجام افزود: مهم‌تر از همه اینکه امریکا و قدرت‌های جهانی صنعت غنی‌سازی و آب سنگین ما را پذیرفتند و تحریمهای هستهای هم برداشته شد. بازار فناوری هستهای صلح‌آمیز در زمینه‌های برق، پزشکی، کشاورزی و… بعد از 35 سال به روی ایران باز شد. جبهه متحد از صهیونیست‌ها، نئوکان‌های امریکا و تکفیری‌ها به رهبری عربستان در عدم موفقیت برجام ناکام ماند و هنوز هم در این باره تلاش می‌کنند.
وی در خصوص انتظارات از برجام یادآور شد: اصلاً وظیفه برجام برقراری اعتماد بین ایران و امریکا و برطرف ساختن خصومت 40 ساله ما با امریکا نبوده است. بنا نبود برجام همه مشکلات اقتصادی قبل و بعد از انقلاب، ناکارآمدی‌ها، بی‌تدبیری‌ها و سوء مدیریت‌های داخلی را برطرف کند.
رحمانیان: برجام ماشینی برای برداشتن مانعی از سر راه تعریف می‌شود
مدیر مسئول روزنامه شرق برجام را ماشینی برای برداشتن مانعی از سر راه تعریف و بیان کرد: قبل از برجام ایران‌هراسی در جهان ایجاد شده بود و هیچ کاری نمی‌توانستیم بکنیم، مثلاً یک کشتی ما در سواحل بین‌المللی نمی‌توانست پهلو بگیرد؛ هواپیماهای ما نمی‌توانستند سوخت‌گیری کنند، نمی‌توانستیم هیچ‌گونه مبادلات بانکی انجام دهیم و تولید نفتمان به زیر یک میلیون بشکه رسیده بود و با قطع‌نامه بعدی داشت به صفر می‌رسید. برجام این مشکلات را برطرف کرد.
وی خطاب به مخالفان برجام مطرح ساخت: آیا شرایط قبل از برجام قابل ادامه بود؟ اگر جواب مثبت است حرف دیگری ندارم، اما اگر منفی است برجام املای نوشته شده است که حتماً غلط دارد.
رحمانیان افزود: تیم مذاکره‌کننده مورد علاقه منتقدان برجام قبل از برجام مذاکره برای مذاکره می‌کرد که جای بعدی مذاکره کجا باشد و نتیجه‌ای هم نداشت.
جبرائیلی در واکنش به گفته رحمانیان به رعایت انصاف اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: آیا انصاف است بگوییم مذاکره می‌کرد برای جای بعدی مذاکره؟
رحمانیان: نمی‌توانیم بگوییم برجام بی‌عیب و نقص بوده است
رحمانیان یادآوری کرد: حاصل آن مذاکرات چه بود؟ اگر برجام سه چهار تا غلط داشته باشد بی‌تردید حتماً توافق خوبی است. نمی‌توانیم بگوییم برجام بی‌عیب و نقص بوده است.
وی افزود: برای بررسی دستاوردهای برجام باید پیشابرجام و پسابرجام را با هم مقایسه کنیم. اگر برجام اتفاق نمی‌افتاد الان ایران در چه شرایطی بود؟
جبرائیلی: ما به برجام یک‌سری ایرادهای فنی گرفتیم و خواستار رفعشان بودیم، اما گوش نکردند
جبرائیلی خطاب به رحمانیان تصریح کرد: شما می‌گویید قرار نبود برجام مشکلات جهان اسلام را حل کند، اما روز امضای برجام نه ما می‌گفتیم برجام نباید امضا شود و نه شما این‌جوری حرف می‌زدید. به عراقچی هم گفتم توافق خوبی کنید از شما متشکر هستیم. ما دشمن برجام نیستیم. ما به برجام یک‌سری ایرادهای فنی گرفتیم و خواستار رفعشان بودیم، اما گوش نکردند. به آثار برجام اشاره کردیم، اما توجهی نشد.
وی در ادامه گفته‌هایش تعدادی از تیترهای روزنامه شرق و یک تیتر از روزنامه شهروند همسو با شرق را در موافقت با برجام و وعده‌ها و تبلیغات مبالغه‌آمیز رسانه‌های موافق برجام را نشان داد و خاطرنشان کرد: شما تیترهایی همچون «اینک بدون تحریم» و «خلاص شدیم» را زدید. شهروند تیتر «تحریم خاک شد» را زد.
کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی خطاب به رحمانیان اشاره کرد: شما گفتید به امریکا اعتماد نداشتید، اما در همان مقطع تیتر زدید «امضای کری تضمین است». در شرق تیتر زده بودید: «2 هزار و 500 میلیون دلار از تأخیر برجام ضرر کردیم». الان این پول‌ها کجاست؟
وی با اشاره به تیتر «پیروزی بدون جنگ» شرق تأکید کرد: این عبارت برژینسکی بعد از فروپاشی شوروی است. چه کسی بدون جنگ پیروز شده است؟
جبرائیلی با استناد به مصاحبه رحمانیان با دهباشی به اذعان مدیر مسئول روزنامه شرق مبنی بر قبول مبالغه کردن فضای رسانه‌ای در مقطع امضای برجام از سوی رسانه‌های حامی این توافق عین گفته رحمانیان را خواند و گفت: این مبالغه باید می‌شد، زیرا فضای تنگی بود و دولت باید قدری این را بزک می‌کرد که بتواند حرفش را به کرسی بنشاند.
وی در ادامه از رحمانیان پرسید: چرا مبالغه کردید و به ملت دروغ گفتید؟ آیا حرف دولت به کرسی بنشیند تا تحریم‌ها لغو شوند؟
کارشناس اقتصاد سیاسی با اشاره به اظهار روحانی در 23 تیر سال 1394 مبنی بر اینکه «تمامی تحریمهای مالی، بانکی، مربوط به بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی، فلزات گرانبها و تمامی تحریمهای اقتصادی به‌طور کامل لغو خواهند شد» از رحمانیان سئوال کرد: آیا این اتفاقات افتادند؟
جبرائیلی: شما تصویر موهوم و خیالی از آینده اقتصاد کشور برای مردم ایجاد و بر مبنای آن برجام را امضا کردید
وی خطاب به رحمانیان تصریح کرد: شما تصویر موهوم و خیالی از آینده اقتصاد کشور برای مردم ایجاد و بر مبنای آن برجام را امضا کردید. در حال حاضر دوستان شما برای دفاع از برجام دارند تصویر موهومی از آینده امنیت ترسیم می‌کنند که اگر برجام نبود جنگ می‌شد. راجع به واقعیت‌ها و تجربیات حرف بزنیم نه تخیلات.
جبرائیلی در ادامه تأکید کرد: کسی نمی‌گوید چرا توافق کردید، بلکه حرفمان این است که چرا توافق بد کردید. چرا امروز که سالگرد اجرای برجام است روزنامه شرق یک تیتر در صفحه اولش راجع به این دستاورد عظیم و آفتاب تابان نزده است؟ چرا دیگر در باره آن حرفی نمی‌زنید؟ وقتی رئیس‌جمهور گفت باید تحریمهای ظالمانه از بین بروند تا سرمایه بیاید و مشکل محیط زیست، اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود کجا بودید؟ چرا این حرف‌ها را نقد نمی‌کردید؟ چرا دارید بی‌انصافی می‌کنید؟
کارشناس اقتصاد سیاسی توضیح داد: بررسی‌های دقیق نشان داده است 20 درصد مشکلات ما ناشی از تحریم‌هاست. در سال 1392 و قبل از برجام نزدیک به 100 میلیارد دلار تجارت داشتیم. طوری که موافقان برجام تبلیغ و سیاه‌نمایی می‌کنند اقتصاد ایران پیش از این توافق قفل و صادرات نفت ایران متوقف نشده بود. آمار نشان می‌دهد در دو سال منتهی به برجام صادرات نفت ایران تغییری نکرده است.
جبرائیلی: حتماً اشتباه است که اگر برجام امضا نمی‌شد صادرات نفت ایران به صفر می‌رسید
وی در پاسخ به این سئوال مقصودی که «گفته می‌شد اگر برجام امضا نمی‌شد صادرات نفت ایران به صفر می‌رسید، این اشتباه است؟» مؤکداً گفت: حتماً اشتباه است.
جبرائیلی به اعتراف اوباما ـ که فیلم آن هم منتشر شده است ـ اشاره کرد و شرح داد: اوباما گفت ما که نمی‌توانستیم کل چین و سایر کشورها را تحریم کنیم، رژیم تحریم‌ها داشت فرو می‌پاشید.
وی در ادامه باز هم تأکید کرد: با وجود این نمی‌گویم نباید توافق انجام می‌شد، بلکه حرفم این است که چرا توافق بد انجام شد.
جبرائیلی: اولین گزارش مجلس شورای اسلامی پس از اجرای برجام در 9 آبان سال 1395: «نقل و انتقالات و تبدیلات ارزی همچنان با مشکل ناشی از تحریمهای گذشته روبروست.»
کارشناس اقتصاد سیاسی با بیان اینکه دیوار تحریم‌ها برداشته نشدند، شاهد مثال آورد و مطرح کرد: زنگنه در 2 اردیبهشت سال جاری گفته است: «مشکلات بانکی پس از برجام همچنان باقی است». اولین گزارش مجلس شورای اسلامی پس از اجرای برجام در 9 آبان سال 1395 حاکی از آن است که: «نقل و انتقالات و تبدیلات ارزی همچنان با مشکل ناشی از تحریمهای گذشته روبروست.» سفیر کره‌جنوبی در 21 تیر سال گذشته گفت: «هنوز پول سفارت کره را قاچاق به ایران می‌آوریم.» لاریجانی به وزیر خارجه انگلیس گفته است: «سفارت ما در لندن هنوز مشکل دارد و چمدانی پول جابه‌جا می‌کند.»
وی در خصوص آثار و منافع تحریم‌ها برای اروپا و علت دفاع اروپا از برجام با استناد به سند «استراتژی رابطه اروپا با ایران بعد از برجام» تفصیل کرد: در صفحه 4 این سند آمده ایران بازار بزرگی برای محصولات اروپایی است. اروپا در پی تصرف بازار ایران است. در پاسخ بیننده‌ای که گفته بود قبل از برجام بازار خوب بود و بعد از برجام بد شده است، پس از برجام بازار ایران در اختیار اروپایی‌ها قرار گرفت.
رحمانیان در واکنش به گفته اخیر جبرائیلی پرسید: تبادل امریکا با اروپا بیشتر است یا ایران با اروپا؟
جبرائیلی در ادامه به گزارش رویترز بعد از توافق ژنو اشاره و تصریح کرد: در این گزارش قید شده توافق ژنو برای اقتصاد صادرات‌محور آلمان نقطه روشنی بوده است.
وی به افزایش صادرات کشورهای مختلف اروپایی به ایران بعد از برجام اشاره کرد و آمار داد: این میزان از پرتغال 147 درصد، انگلیس 117 درصد، سوئد 107 درصد و فرانسه 66 درصد رشد یافته است. با نظر به سایت اتاق بازرگانی صادرات انگلستان به ایران، هفت قلم عمده به ترتیب ذرت دامی، کنجاله، نیشکر، لوبیای سویا، جو، مکمل غذایی، تراکتور کشاورزی و بیشترین واردات از فرانسه به ترتیب قطعات منفصل جهت تولید اتومبیل سواری، هورمون‌ها و داروها، جعبه دنده برای سواری، نوع دیگری از قطعات منفصل برای تولید خودروی سواری و وسایل نقلیه موتوری بوده‌اند.
کارشناس اقتصاد سیاسی با اشاره به این آمارها ابراز نگرانی کرد و افزود: اینها یعنی تصرف بازار، آسیب زدن به بازار ایران و تولیدات ایرانی.
جبرائیلی: ما صنعت خودرویمان را به فرانسوی‌ها واگذار کرده‌ایم
وی تصریح کرد: ما صنعت خودرویمان را به فرانسوی‌ها واگذار کرده‌ایم. دولت جمهوری اسلامی از صنعت خودروی ایران حمایت نمی‌کند، بلکه از صنعت خودروی فرانسه حمایت می‌کند. به نام تولید داخلی قطعات تولیدی فرانسوی بدون گمرک وارد کشور و مونتاژ و در بازار ایران عرضه می‌شوند و دلار از ایران خارج می‌شود.
جبرائیلی اعلام کرد: جایی که حضور و سرمایه‌گذاری اروپایی‌ها ممکن بود به نفع ایران تمام شود، پاتریک پویان مدیرعامل توتال به تهران آمد و اطلاعات فنی فاز 11 پارس جنوبی را از زنگنه گرفت و برد و پشت سرش را هم نگاه نکرد.
وی در پایان این بخش از برنامه تصریح کرد: آنچه که گفتم آثار اقتصادی برجام بود.
در ادامه ثریای این هفته گزارش مردمی از دو سالگی اجرای برجام و نظرات مثبت و منفی مردم در این باره و پس از آن کلیپ کوتاهی از شهدای هستهای مصطفی احمدی‌روشن، مسعود علیمحمدی، مجید شهریاری و داریوش رضایی‌نژاد پخش شد.
در بخش دیگر از برنامه چیوایی چند مورد از پیامک‌های مخاطبان موافق و مخالف برجام را خواند. در بین اینها بیننده‌ای پرسیده بود چرا از مسئولین برجام در برنامه دعوت نشده است؟
مقصودی: در چهار سال اخیر اعضای تیم مذاکره‌کننده در هیچ دو طرفه ای با حضور منتقدان شرکت نکردند
مقصودی در پاسخ به پرسش این بیننده اذعان کرد: چهار پنج بار از اعضای تیم مذاکره‌کننده و حتی مسئولین بانک مرکزی مرتبط با تحریم‌ها دعوت کردیم، اما متأسفانه در چهار سال اخیر اعضای تیم مذاکره‌کننده در هیچ برنامه مناظره‌گونه با حضور منتقدان شرکت نکردند. جای گلایه وجود دارد و خوب است پیرامون چنین پرونده مهمی مسئولین ذی‌ربط برای شفاف‌سازی در این قسم از گفتگوها شرکت کنند.
وی افزود: چنانچه عراقچی و سایر دوستان در برنامه بیایند استقبال می‌کنیم.
مجری ـ کارشناس برنامه در جمع‌بندی آنچه مطرح شد گفت: به‌زعم رحمانیان وضعیت اقتصادی پیش از برجام به علت قضیه هستهای بسیار اسف‌بار بود و برجام دستاوردها و پیروزی‌هایی برای کشور به همراه داشته است. جبرائیلی با رد این مطلب که شرایط اقتصادی پیش از برجام به خرابی آنچه که رحمانیان مطرح ساخت نبود، علت وضعیت نامطلوب اقتصادی کشور را تحریم‌ها نمی‌دانست و معتقد بود علل دیگر و راهکاری در این خصوص وجود دارد.
وی از رحمانیان خواست قدری فنی‌تر به موضوع بپردازد و افزود: به هر دلیلی برای مشکلات اقتصادی کشور راهکار برجام ارائه شد. آیا برجام توانست در معیشت مردم تغییری ایجاد کند و چرخ زندگی مردم را بچرخاند؟ هدف از طرح این سئوال بررسی نقاط ضعف برجام و اصلاح آنهاست.
رحمانیان با کنایه به گفته‌های جبرائیلی مطرح ساخت: شجاعت دوستان را ندارم که بگویم ماست سیاه و شب روز است. آنها به نکاتی می‌پردازند که چندان برایم قابل فهم نیست و همچنان معتقدم دوستان به این سئوال جواب بدهند آیا فضای پیشابرجام قابل ادامه بود که پاسخی نمی‌دهند. هنوز از برجام دفاع می‌کنم و اعتقاد دارم اگر برجام نبود فضای بعد از برجام به علت شرایط آن برهه قابل تصور نبود.
رحمانیان: اینکه بگوییم قرار بود برجام همه مشکلات را حل کند و نکرده اشتباه است
وی تذکر داد: اینکه بگوییم قرار بود برجام همه مشکلات را حل کند و نکرده اشتباه است.
مقصودی در واکنش به گفته رحمانیان ابراز کرد: خود مسئولین این‌گونه مطرح کرده بودند که برجام باید حل شود تا مشکل محیط زیست، آب خوردن، صنعت و اقتصاد حل شود. آیا به آنچه که تبلیغ می‌شد رسیدیم؟
وی با بیان اینکه نباید همه مشکلات کشور را به برجام وصل می‌کردیم نقد برجام است، از رحمانیان پرسید: آیا این نقد را قبول دارید که در مورد برجام بزرگنمایی شد؟
رحمانیان گفت: برجام یکی از قابل دفاع‌ترین کارها در عرصه دیپلماسی از ابتدای تاریخ ایران ـ نه فقط جمهوری اسلامی ـ تاکنون است، زیرا دیپلمات‌های ما با شش قدرت بزرگ جهان دو سال گفتگو کردند تا ما از جایگاه متهم بلند شویم و در جایگاه طلبکار بنشینیم. ما قبل از برجام متهم به تهدیدی برای صلح جهانی بودیم و شش قطع‌نامه علیه ما صادر شده بود.
وی در واکنش به این پرسش مقصودی که «آیا وعده اصلاح معیشت مردم با اجرای برجام محقق شد؟» گفت: قرار نیست که مردم را گول بزنیم.
مدیر مسئول روزنامه شرق در خصوص گفته جبرائیلی که قرار نبود جنگی صورت بگیرد بیان کرد: اصل 42 فصل هفتم این اجازه را می‌دهد که برای تضمین صلح تصمیم‌های ویژه گرفته شود، حتی اگر احتیاج به متوسل شدن به نیروی نظامی باشد. اگر معنی‌اش جنگ نیست پس چیست.
جبرائیلی تصریح کرد: آیا تاکنون ذیل اصل 42 فصل 7 بودیم؟
رحمانیان اشاره کرد: ذیل فصل 7 بودیم.
جبرائیلی: ما هیچ‌وقت ذیل اصل 42 فصل 7 نبودیم
جبرائیلی ابراز کرد: این فصل چندین بند دارد، کدام بند؟ ما هیچ‌وقت ذیل اصل 42 فصل 7 نبودیم و این اصل هیچ‌گاه شامل ایران نشده بود.
رحمانیان اشاره کرد: روندی که پیش می‌رفت موجب می‌شد.
جبرائیلی در اعتراض به این گفته رحمانیان خاطرنشان کرد: چرا از آینده‌ای که وجود نداشته است حرف می‌زنید؟
رحمانیان تأکید کرد: این آینده وجود داشت.
وی در خصوص خواسته جبرائیلی مبنی بر پاسخگویی به تیترهای روزنامه شرق در دوره برجام اعلام کرد: من از همه آن تیترها دفاع می‌کنم.
جبرائیلی رو به رحمانیان و اشاره به مصاحبه مدیرمسئول روزنامه شرق با دهباشی دو باره تذکر داد: خودتان گفتید که مبالغه کردید.
رحمانیان هم با گلایه از جبرائیلی مطرح ساخت: شما با منحرف کردن مسیر بحث از پاسخ به سئوالی که از شما پرسیده‌ام طفره می‌روید.
مقصودی در واکنش به اظهارات رحمانیان تأکید کرد: به عنوان مجری برنامه به شما عرض کردم و خواهش می کنم پاسخ سوال من را بدهید، آیا با اجرای برجام وعده‌های اقتصادی به مردم عملی و مشکلات متعدد مردم در زمینه‌های مختلف ـ که به برجام وصل شده بود ـ رفع شدند؟
رحمانیان: مشکل ما الزاماً تحریم‌ها نیست و داخلی است
رحمانیان گفت: مشکل ما الزاماً تحریم‌ها نیست و داخلی است. مشکلمان این است که جزیره‌ای فکر می‌کنیم و هر دستگاه، سازمان و قوه‌ای در جزیره منفکی به سر می‌برد. اگر می‌خواهیم مسائلمان حل شود باید بپذیریم همگی در یک کشتی نشسته‌ایم و هر کسی این کشتی را سوراخ کند به ضرر همه است.
وی با اشاره به ناآرامی‌های دو سه هفته اخیر تبیین کرد: آن اتفاقات تلنگر بسیار خوبی به ما و مسئولینمان بود که بفهمیم در چه فضا، جغرافیا و تاریخی زندگی می‌کنیم.
مقصودی خطاب به رحمانیان مطرح کرد: شما در بخش قبلی برنامه گفتید همه مشکلات پیش از برجام به خاطر هستهای بودند. باید بپذیریم همه مشکلاتمان و بخش زیادی از معضلات اقتصادی در دولت‌های نهم و دهم داخلی بودند و هستند، مثلاً نظام بانکی و شفافیت اطلاعات ما مشکل داشت.
رحمانیان: روند پیش از برجام قابل دوام نبود و اگر ادامه می‌یافت به نفت در برابر غذا و دارو می‌رسید
رحمانیان در خصوص گفته‌های مقصودی بخش اول صحبتش را در مورد اینکه همه مشکلات پیش از برجام به خاطر هستهای بودند رد، اما تأیید کرد: ما هنوز هم در نظام بانکی و شفافیت اطلاعاتمان مشکل داریم. روند پیش از برجام قابل دوام نبود و اگر ادامه می‌یافت به نفت در برابر غذا و دارو می‌رسید.
جبرائیلی در واکنش به ادعای رحمانیان سئوال کرد: بر چه اساسی می‌گویید؟
رحمانیان پاسخ داد: بر اساس قطع‌نامه‌هایی که پشت سر هم صادر می‌شدند.
جبرائیلی گفت: همان‌طور که گفتم راجع به تخیلاتتان صحبت نکنید، در باره واقعیات حرف بزنید.
رحمانیان تأکید کرد: در دولت مورد علاقه شما شش قطع‌نامه علیه ما صادر شد و داشت قطع‌نامه بعدی هم صادر می‌شد و در این صورت نمی‌توانستیم نفت را صادر کنیم که جلوی تصویب آن قطع‌نامه گرفته شد.
وی در پاسخ به این سئوال جبرائیلی که «از کجا فهمیدید قطع‌نامه بعدی داشت صادر می‌شد؟» خاطرنشان کرد: خود اروپایی‌ها و امریکایی‌ها اعلام کرده بودند.
رحمانیان در خصوص بازار اروپایی‌ها در ایران تصریح کرد: میزان تبادلات تجاری اروپایی‌ها با امریکا چندین ده برابر تبادلاتی است که ما با اروپایی‌ها داریم. ما با اروپایی‌ها رابطه چندانی در مقابل رابطه‌ای که اروپا با امریکا دارد نداریم.
جبرائیلی به سندی که در اختیار داشت استناد و تأکید کرد: این سند خلاف ادعای شما را بیان می‌کند.
رحمانیان: برجام اولین و مهم‌ترین سند سیاسی است که در اروپای واحد توسط جامعه اروپایی بسته شده است
رحمانیان تأکید کرد: فاصله مالی تبادلات اروپایی‌ها با امریکایی‌ها در مقایسه با تبادلات اروپا با ایران خیلی زیاد است و این علت حمایت اروپا از پایداری برجام نیست. برجام اولین و مهم‌ترین سند سیاسی است که در اروپای واحد توسط جامعه اروپایی بسته شده است. در واقع اروپا دارد در برجام از خودش دفاع می‌کند، نه از ایران. نباید خوش‌بین باشیم که اروپایی‌ها دارند از ما دفاع می‌کنند.
وی در پاسخ به این پرسش جبرائیلی «که چرا دارند از خودشان دفاع می‌کنند؟» گفت: اروپایی‌ها دارند از معاهده‌ای دفاع می‌کنند، زیرا نمی‌خواهند ذیل امریکا تعریف شوند و می‌خواهند مستقل تعریف شوند.
مدیر مسئول روزنامه شرق در جواب سئوال دیگر جبرائیلی که «آیا الان اروپایی‌ها با امریکایی‌ها همراه نیستند؟» اشاره کرد: معلوم است که همراه نیستند. در اتفاق اخیری که در شورای امنیت سازمان ملل متحد افتاد و اروپایی‌ها به ترامپ نه گفتند به همین علت بود.
مقصودی در ادامه بحث به دو مهمان برنامه خاطرنشان کرد: ظارا هر دو بزرگوار یادداشت‌هایی را نوشته و آورده‌اید که بخوانید. در برنامه سئوالاتی داریم و می‌خواهیم به جمع‌بندی برسیم. متأسفانه هنوز پاسخ سئوال اولم را نگرفته‌ام.
مقصودی: ما طی برجام 97 درصد اورانیوم غنی‌شده خودمان را از بین بردیم، قلب رآکتور آب سنگین اراک را بتون ریختیم و صنعت هستهای و غنی‌سازی‌مان را طی ده پانزده سال نیمه متوقف کردیم
وی افزود: ما به هر دلیلی معامله‌ای کردیم و 97 درصد اورانیوم غنی‌شده خودمان را از بین بردیم، قلب رآکتور آب سنگین اراک را بتون ریختیم و صنعت هستهای و غنی‌سازی‌مان را طی ده پانزده سال نیمه متوقف کردیم. در مقابل آنچه که دادیم، آیا طرف مقابل چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ به این معامله پایبند بوده است؟ در حال حاضر علت نقض برجام چیست؟ آیا این امر قابل پیش‌بینی بود؟
رحمانیان بدون توجه به پرسش مقصودی در ادامه صحبتهایش با کنایه به جبرائیلی تأکید کرد: آقای جبرائیلی به واردات نخود و لوبیا اشاره کرد. چرا وقتی در دولت قبلی سنگ قبر وارد می‌شد کسی اعتراضی نمی‌کرد؟
مقصودی رو به رحمانیان تأکید کرد: ما قصد داریم بحث فنی کنیم، اما مدام به هشت و شش سال قبل ارجاع می‌دهید.
رحمانیان اظهار کرد: برجام توافقی بود که از سر بدبینی نوشته شده است، نه خوش‌بینی. نوشتن این توافق دو سال طول کشیده و همین نشان از بی‌اعتمادی متقابل طرفین به همدیگر بوده است. اگر اعتماد وجود داشت که همان روز اول توافقی نوشته و نهایی می‌شد.
وی یادآوری کرد: بیشترین نقد رسانه‌ای در همین دوره انجام گرفت. در دوره قبل امکان نداشت کسی یک خط علیه تیم مذاکره‌کننده هستهای مطلب بنویسد.
مقصودی به‌رغم میل خود در واکنش به این ادعای رحمانیان توضیح داد: تبعات نقدی که در این دوره شده مشخص بوده است. ما در «ثریا» چهار پنج مستند در نقد عملکرد دولت در موضوع مذاکرات هستهای ساختیم و با فشارهایشام ما را از مجموعه پژوهشی که دفترمان در آنجا بود بیرون کردند. در سال‌های 1390 و 1392 هم که برنامه انتقادی روی آنتن می‌بردیم دولت قبلی واکنش نشان می‌داد و تذکر می‌داد، اما در این دوره ما را از جایی که در آن مشغول بودیم بیرون و برخوردهایی با ما کردند که در شأن جمهوری اسلامی نیست و ما خیلی رسانه ای هم نکردیم.
رحمانیان اذعان کرد: این رفتار اگر انجام شده باشد، اصلاً قابل دفاع نیست، اما در دولت و تیم مذاکره‌کننده قبلی با انعکاس حرفهای آنها از ما شکایت و ما را دادگاهی می‌کردند.
مقصودی اشاره کرد: فضای نقدپذیری در هیچ دوره‌ای خوب نبوده است. اما از دولتی که شعار آزادی بیان می دهد انتظار داشتیم اوضاع تحمل نقد بهترشود و نه بدتر!
رحمانیان تبیین کرد: فضای نقد در این دوره این‌گونه نبود و دوستان به‌راحتی نقد می‌کردند و کسی هم کارشان نداشت که جزو نقاط برجسته این دوره می‌دانم. اگر نقد نباشد فضای جامعه به تاریکی متمایل می‌شود.
وی تأکید کرد: این توافق اشکالاتی دارد و باید اشکالات آن در مرحله بعدی برطرف شوند.
مقصودی خواستار بیان اشکالات شد.
رحمانیان: اینکه ترامپ نتوانست برجام را پاره کند از قدرت برجام است
رحمانیان در ادامه صحبتهایش اشاره کرد: مسئله دولتی که در امریکا سر کار است برجام نیست و ترامپ در انتخابات گفت من برجام را پاره می‌کنم، اما نتوانست این کار را بکند و این نشان‌دهنده قدرت برجام است. ما به امریکایی‌ها اعتماد نکردیم و مصوبه‌ای از شورای امنیت سازمان ملل گرفتیم تا هر موقع امریکا خواست نتواند از آن خارج شود.
وی دستاورد دیگر برجام را خارج شدن ایران از فضای ایران‌هراسی در عرصه بین‌المللی به جایگاهی دانست که اروپایی‌ها در حال حاضر مدافع ما در برجام هستند و افزود: در جلسه اخیر شورای امنیت سازمان ملل و مطرح شدن پرونده ایران از سوی امریکا، جمهوری اسلامی ایران با دفاع اعضای اصلی شورای امنیت از ایران مواجه شد.
مدیر مسئول روزنامه شرق تأکید کرد: همه اینها نشان می‌دهد دیپلمات‌های ما کارشان را خوب انجام داده‌اند و نباید اینها را نادیده بگیریم. برجام همچنان قابل دفاع است و تصور فضای بدون برجام غیرممکن است.
وی در ادامه یادآور شد: در حال حاضر بهترین سال‌های دولت روحانی از بدترین سال‌های دولت احمدی‌نژاد از نظر درآمد ارزی بدتر بوده است.
رحمانیان در پاسخ به این پرسش جبرائیلی که «درآمد ریالی چطور؟» مطرح ساخت: مثل درآمد ارزی بود.
جبرائیلی تأکید کرد: درآمد ریالی بیشتر بوده است.
رحمانیان تصریح کرد: بیشتر نبوده، چون اقتصاد کشور ما نفتی است و وقتی این دولت سر کار آمد قیمت نفت شروع به پایین آمدن کرد و همین موجب شد کمترین درآمد ارزی را در این سال‌ها داشته باشیم. در چنین شرایط ناپایداری دولت با وجود مشکلاتی چون 3 میلیون بیکار ـ به گزارش آمار رسمی و غیر رسمی بیش از اینهاست ـ کشور را اداره کرده است. دولت قبلی که جاده چهار بانده و ماشین سوپرلوکس تحویل دولت روحانی نداده است، بلکه آنچه روحانی تحویل گرفت ماشینی ته دره بود.
جبرائیلی در واکنش به اظهارات رحمانیان بیان کرد: برجام چیزی برای دفاع ندارد و ایشان باید هم به حاشیه بروند.
مقصودی مطرح کرد: به گفته ظریف برجام نقض شده است.
جبرائیلی در پاسخ به اظهار رحمانیان مبنی بر خروج از ذیل فصل 7 بیان کرد: قطع‌نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل ذیل ماده 41 صادر شده است.
وی در خصوص پاره نکردن برجام توسط ترامپ گفت: وقتی او می‌بیند طرف ایرانی برجام را به تعهد یک‌جانبه‌ای تبدیل کرده است و امریکا هم به آن عمل نمی‌کند، چرا باید آن را پاره کند؟ چند روز قبل از تمدید اخیر ترامپ عراقچی گفت ترامپ از برجام خارج خواهد شد. در کانال تلگرامی‌ام نوشتم برخلاف تصور عراقچی ترامپ از برجام خارج نخواهد شد. او به من پیام داد دعا می‌کنم حرف شما درست باشد و دیدیم ترامپ از برجام خارج نشد.
وی تأکید کرد: اگر ترامپ مطمئن نباشد طرف ایرانی برجام را بدون امریکا ادامه می‌دهد که چنین پالسی از سوی طرف ایرانی به امریکا صادر می‌شود اصلاً خارج نخواهد شد. در گزارش ایجاد موقعیت‌های قدرت مؤسسه بروکینگز تصریح شده است ترامپ باید اجرای دقیق برجام را پیگیری کند.
کارشناس اقتصاد سیاسی این گفته رحمانیان را مبنی بر اینکه اروپا مقابل امریکاست رد کرد و توضیح داد: ترامپ می‌گوید راجع به موشکی و منطقه‌ای مذاکره کنیم، وگرنه برجام را به هم می‌زنم. اروپایی‌ها می‌‌گویند به برجام دست نزن، ما باید در باره موشکی و منطقه‌ای مذاکره کنیم. اختلاف اینها در همین حد است. اگر اروپایی‌ها تمایل دارند از ذیل امریکا خارج شوند شرکت توتال نمی‌گفت منتظرم ببینم امریکا چه می‌گوید. اروپا در مقابل امریکا نیست. اخیراً هم اعلام کردهاند، نمونه‌اش بیانیه اخیر نخست‌وزیری انگلیس در توافق انگلیس و آلمان است.
وی از رحمانیان سئوال و تصریح کرد: چرا می‌خواهید بازی‌ای را که راجع به اوباما و کنگره راه انداختید، در مورد تقابل اروپا و امریکا راه بیندازید؟ کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ما گفت، حساب اوباما از امریکا جداست. ساده‌لوحی تا این حد؟! الان دو باره همان تکرار و گفته می‌شود حساب اروپا از امریکا جداست. در حالی که این‌طور نیست.
جبرائیلی ادعای رحمانیان را که گفته بود نوشتن برجام دو سال طول کشید رد کرد و مطرح ساخت: اندیشکده International crisis group متعلق به امریکا چهارده ماه قبل از امضای برجام متنی را منتشر کرد که دقیقاً همان متن برجام بود. یعنی جزییاتی همچون تعداد سانتریفیوژها بعد از توافق و حتی اینکه مثلا سانتریفیوژهای جمع آوری شده در کدام سالن نظنز باید انبار شوند در این متن آمده است!
وی اظهار کرد: تیم مذاکره‌کننده ایران در این دو سال چه کار می‌کرد؟ در تیم مذاکره‌کننده هستهای هم نفوذی به اسم هومن مجد و هم جاسوسی به نام عبدالرسول دری اصفهانی حضور داشتند. مجموعه اینها باعث ایجاد ایرادهایی در برجام می‌شود.
جبرائیلی: چندین ایراد عمده و اساسی به برجام وارد است
جبرائیلی دو ایراد برجام را این‌گونه بیان کرد: اولاً در برجام توافق و مذاکره نکردید، دیکته نوشتید. ثانیاً دوست با دوست این‌گونه معامله نمی‌کند که سند بزند و بعد پول را طلب کند، بلکه چک و تضمین می‌گیرد و مرحله به مرحله اجرا می‌کند. در تمامی پانزده بند تعهدات ایران قبول کرده‌اید اجرا شود و بعد از اتمام اجرای همه تعهدات از سوی ایران امریکا شروع به اجرای تعهداتش کند. تیم مذاکره‌کننده با دوست چنین معامله‌ای نمی‌کرد.
وی در خصوص ایرادهای دیگر برجام اظهار کرد: برای رفع تحریم‌ها ناظر تعیین نشد. تیر سال 1394 به عراقچی پیام دادم که اینها آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ناظر اجرای تعهدات ایران گذاشته‌اند. ناظر اجرای تعهدات امریکا کجاست؟ مکانیسم داوری در برجام مضحک است که اگر ایران شکایت کند نهایتاً محتاج رأی امریکا در شورای امنیت سازمان ملل برای پابرجایی قطع‌نامه‌های شورای امنیت است.
کارشناس اقتصاد سیاسی ایراد دیگر برجام را برگشت‌پذیری دانست و توضیح داد: با وجودی که دولت گفته بود تحریم‌ها لغو می‌شوند، تحریم‌ها تعلیق و منوط به تمدید 120 روز یک بار رئیس‌جمهور امریکا شد.
وی از دولت پرسید: چرا در مقابل، ایران تعلیق نکرد و همه ذخایر اورانیوم را از بین برد و در قلب رآکتور آب سنگین اراک بتون ریخت؟ کاری که در نطنز باید در دو ماه انجام می‌شد دو روزه انجام شد و سانتریفیوژها شکسته شدند و قابل استفاده نیستند و آنها را در انبار ریختند.
جبرائیلی در ادامه تصریح کرد: طرف ایرانی هم تحت نظارت آژانس اینها را پلمپ می‌کرد. مونیز گفت با دستگاه‌های امریکایی اندازه‌گیری live غلظت اورانیوم غنی‌سازی‌شده به صورت آنلاین به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخابره می‌شود.
جبرائیلی: طرف ایرانی به امریکایی‌ها پالس می‌دهد که اصل برجام برایم مهم‌تر از پایبندی امریکا به تعهداتش است
وی گفت: همان‌طور که طرف امریکایی تعلیق کرد طرف ایرانی هم تعلیق می‌کرد. طرف امریکایی همه آنچه را که می‌خواست گرفته است و ناظری برای اجرای تعهداتش ندارد. چرا باید تحریم‌ها را بردارد؟ از طرفی طرف ایرانی به امریکایی‌ها پالس می‌دهد که اصل برجام برایم مهم‌تر از پایبندی امریکا به تعهداتش است.
کارشناس اقتصاد سیاسی تأکید کرد: اگر اروپا واقعاً حامی برجام بود، برای اجرای تعهدات امریکا مقابل او قرار می‌گرفت. آنچه که اروپا از آن دفاع می‌کند پایبندی ایران به تعهداتش هست نه تعهدات مربوط به لغو تحریم‌ها.
مقصودی در ادامه برنامه ایراد به ترتیب زمان‌بندی انجام تعهدات و سپس نگاه به آینده را از رحمانیان جویا شد.
رحمانیان ادبیات مخالفان برجام را مشابه ادبیات ترامپ دانست و تصریح کرد: جواد لاریجانی در مصاحبه‌ای راجع به تیم قبلی مذاکره‌کننده گفت احمدی‌نژاد حاضر بود آش را با جایش بدهد.
جبرائیلی در واکنش جدی به رحمانیان اظهار کرد: احمدی‌نژاد را رها کنید. من بروم و یکی از طرفداران احمدی‌نژاد به مناظره با شما بنشیند.
مقصودی خطاب به رحمانیان تأکید کرد: بحث ما این موضوع نیست.
رحمانیان مؤکداً گفت: ما راجع به دو تیم مذاکره‌کننده هستهای صحبت می‌کنیم. مگر قرار نبود در اجلاس استانبول آش را با جایش بدهند؟ احمدی‌نژاد، اردوغان و داسیلوای برزیلی که در آنجا دستشان را بالا بردند چه توافقی کرده بودند؟
جبرائیلی در مخالفت با اظهار رحمانیان اشاره کرد: این تعبیر بی‌انصافی است. آن اجلاس خوب بود.
رحمانیان با اذعان به گفته‌های جبرائیلی در نقد برجام مجدداً خاطرنشان کرد: برجام قراردادی است که اگر چند ایراد هم به آن بگیرید باز هم قابل دفاع است، چون عیب‌هایش قابل شمارش است. اگر دولت فعلی برجام را به امضا نرسانده بود امروزمان قابل تصور نبود، چون مسیری که داشتیم پیش میرفتیم ته دره بود.
مقصودی رو به رحمانیان دو باره سئوال خود را تکرار کرد و خواستار پاسخگویی رحمانیان در خصوص ترتیب زمان‌بندی اجرای تعهدات ایران در برجام، مکانیسم داوری و سایر ایرادهای وارده به برجام شد.
رحمانیان: اگر برجام را امضا نمی‌کردیم چه می‌کردیم؟
رحمانیان از مقصودی پرسید: اگر برجام را امضا نمی‌کردیم چه می‌کردیم؟
مقصودی پاسخ را در اجرای اقتصاد مقاومتی دانست و به مستند «استعمار دلار» ثریا به عنوان راهکار رفع تحریم‌ها و پیمان‌های پولی دوجانبه اشاره کرد و افزود: اوباما اذعان کرده بود در صورت ادامه یافتن تحریم‌ها دلار داشت جایگاهش را در بین ارزهای بین‌المللی از دست می‌داد و اگر برجام به امضا نمی‌رسید امریکا ضربه جدی می‌خورد.
رحمانیان با اشاره به یکی از سفرهایش به شرق آسیا و طولانی شدن مسیر در بازگشت به ایران به علت عدم سوخت‌گیری هواپیما در کشور دیگر بیان کرد: شما نمی‌خواهید این دستاوردهای برجام را بپذیرید. نفتکش سانچی بیمه است و پیش از آن ما را بیمه نمی‌کردند.
رحمانیان تأکید کرد: ما در شرایط سخت و غیر قابل دوام پیشابرجام بودیم و با برجام از آن شرایط بیرون آمده‌ایم و شما نمی‌خواهید بپذیرید. اگر پیشابرجام به‌خوبی تعریف نشود نمی‌توان به پسابرجام پرداخت.
وی در پاسخ به این پرسش جبرائیلی که «آیا مشکلات مالی ما حل شده است؟» گفت: در مقایسه با گذشته قسمت زیادی از آن حل شده است.
جبرائیلی دو باره پرسید: کجایش حل شده است؟
رحمانیان خاطرنشان کرد: کجایش حل نشده است؟
جبرائیلی تأکید کرد: هیچ مشکل مالی کشور با برجام حل نشده است.
رحمانیان: از دستاوردهای برجام پیدا کردن جایگاه ایران در اوپک است
رحمانیان مطرح کرد: ما نفت می‌فروختیم و نمی‌توانستیم پولش را بگیریم. الان نفت می‌فروشیم و پولش را می‌گیریم. در اوپک جایگاهمان را پیدا کرده‌ایم. اینها دستاوردهای برجام است.
وی اظهار کرد: ما مشکلات دیگر و دو دسته دشمن داریم، یک دسته دشمنان ایران صرف‌نظر از نوع حکومت با ایران مخالفند و دسته دیگر دشمنان جمهوری اسلامی ایران هستند. اگر دلمان برای ایران و جمهوری اسلامی ایران می‌سوزد بپذیریم که در یک قایق نشسته‌ایم و برای رساندن این قایق به ساحل نجات باید همکاری کنیم و برخی خصومت‌ها و کج‌بینی‌ها را کنار بگذاریم و این‌گونه مسائل را حل کنیم. در غیر این صورت در این سیکل معیوب می‌چرخیم و به نتیجه‌ای نمی‌رسیم.
مقصودی مطرح ساخت: متأسفانه ما هر چه می‌گوییم ارجاع می‌دهید به گذشته. فرض کنیم گذشته سیاه بوده است. آیا می‌شد در زمان‌بندی اجرای تعهداتمان در جایگاه معکوس نسبت به آنچه که امروز بودیم قرار می‌گرفتیم؟ آیا می‌شد در برجام به‌جای اینکه الان ما دنبال امریکا باشیم که تحریم‌ها را بردارد امریکایی‌ها دنبال ما بودند که خواهشا این کار را انجام دهید چون ما فلان تحریم را برداشته ایم؟
رحمانیان در پاسخ به این پرسش که «آیا نمی‌شد قلب رآکتور اراک را بتون نمی‌ریختیم؟» گفت: واقعاً نمی‌شد، وگرنه می‌کردند.
مقصودی سئوال کرد: یعنی هر چه اتفاق افتاده به خاطر اینکه گذشته سیاه بوده است و نمی شد برجام بهتر از این باشد؟
رحمانیان تأکید کرد: اگر آن شرایط برای ما پیش نیامده بود چرا باید میرفتیم و با شش قدرت بزرگ جهان مذاکره کردیم؟ به آنها چه ربطی دارد که هستهای داشته یا نداشته باشیم؟
جبرائیلی: ما مخالف مذاکره نکردن نیستیم، بلکه می‌گوییم عاقلانه مذاکره کنید و سند را به اسم طرف نزنید و بعد منتظر پول باشید
جبرائیلی تصریح کرد: ما مخالف مذاکره نکردن نیستیم، بلکه می‌گوییم عاقلانه مذاکره کنید و سند را به اسم طرف نزنید و بعد منتظر پول باشید.
رحمانیان در واکنش به اظهار جبرائیلی بیان کرد: در برجام چنین اتفاقی نیفتاده است و چیزی داده و چیزی گرفته‌ایم.
جبرائیلی تأکید کرد: ما چیزی داده، اما چیزی نگرفته‌ایم. آنچه که گرفته‌ایم چیست؟
رحمانیان پاسخ داد: قبلاً نمی‌توانستیم پول نفتی را که می‌فروختیم بگیریم، الان می‌توانیم.
جبرائیلی در رد گفته رحمانیان خاطرنشان کرد: الان هم نمی‌توانیم پول فروش نفت را بگیریم. ما نفت را استخراج می‌کنیم و به اروپا می‌فرستیم و بابت آن نفت به ما دلاری می‌دهند و بانک مرکزی در ازایش ریال چاپ و خرج می‌کند. قبل از برجام هم این‌جوری بود و بعد از برجام هم این‌جوری است.
وی با اشاره به گزارش یکی از اندیشکده های آمریکایی گفت، دراین گزارش گفته اند، باید تحریم مالی علیه ایران را ادامه بدهیم و تقویت کنیم و دارند این کار را می‌کنند. تحریم کاتسا و… که نقض برجام و شروط رهبری است در همین راستاست.
جبرائیلی: بزرگ‌ترین حماقت برجامی این بود که مطالبه کردیم تحریم سوئیفتی برداشته شود
کارشناس اقتصاد سیاسی تصریح کرد: بزرگ‌ترین حماقت برجامی این بود که مطالبه کردیم تحریم سوئیفتی برداشته شود. سوئیفت صرفاً پیام‌رسانی مثل تلگرام است و هر تراکنش سوئیفت 37 قلم اطلاعات دارد. در سال 2001 دولت امریکا طی برنامه TFTP تمامی اطلاعات سوئیفت را گرفت و به همه اطلاعات مالی و تجاری ایران دست یافت و از آنجا شروع به شناسایی، جریمه و تحریم بانک‌های همکار ایران کرد.
وی در پایان برنامه علت هراس بانک‌های دیگر از همکاری با ایران را همین دسترسی امریکا به اطلاعات سوئیفت و تبادلات تجاری و مالی با ایران دانست و تأکید کرد: سوئیفت قابل حذف است و چین، روسیه و حتی امریکا مکانیسم‌هایی برای حذف آن طراحی کردهاند. با سیستم‌های غیر متمرکز پیام‌رسان می‌توانیم سوئیفت را بی‌اثر کنیم و قابل اجراست. با اجرای طرح‌های عملیاتی و فنی می‌توانیم تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم.
گفتنی است فیلم کامل این برنامه ثریا را می تواند از شبکه اجتماعی ثریا به آدرس @sorayatv دریافت نمایید.
منبع: رجانیوز
